استيو جابز در اپل آنقدر رهبري با خودمداري و کاريزماي بالا بود که تصور اينکه بعد از او يک رئيس بتواند به جايگاه ارزشي او نزديک شود، دشوار بود.

راستش در اين هفت ساله، هر وقت اپل ضعيف عمل کرده، بلافاصله نامسلط بودن تيم کوک پيش کشيده شده و هرگاه آمار فروش اپل خوب بوده، اين را به خاطر اعتباري برند اپل تلقي کرده‌ايم و تيم کوک را دست‌کم گرفته‌ايم.

بله! الان ديگر هواداران اپل هم کم و بيش اعتراف مي‌کنند که ميزان خلاقيت اپل کم شده و خبري از محصول‌هاي انقلابي نيست و اپل از حالت شرکتي که خودش ذائقه کاربران را تغيير مي‌دهد و جهت مي‌دهد، به حالت شرکتي که مزه دهان مردم را مي‌سنجد و متناسب با آن گجت مي‌سازد، درآمده است.

اما اپل همچنان يکي از موفق‌ترين شرکت‌هاي دنيا است و هنوز هم ما از داشتن گجت‌هاي اين شرکت لذت مي‌بريم. تيم کوک هم در اين مدت نخواسته تبديل به يک آدم مقلد استيو جابز باشد و رفته رفته سبک مديريت خود را اعمال کرده است.

در اين راستا شايد يکي از نقاط عطف مهم در مديريت تيم کوک، نه محصولات انقلابي سخت‌افزاري، بلکه همين خدمات مبتني بر سرويس‌هاي اينترنتي باشد که جلوه بارز آن را همين دو شب پيش ديديم.

به باور من، سرويس خبري نيوز پلاس اپل و يا سرويس پخش جاري محتواهاي ويدئويي که در همايش اپل رونمايي شدند، در صورت استمرار کار اپل روي آنها، مي‌توانند دو سرزمين فتح‌شده جديد براي اپل به ارمغان بياورند.

اپلي که در دوره استيو جابز در قسمت فروش اپليکيشن و موسيقي غوغايي به پا کرد، حالا مي‌خواهد بزرگ‌ترين «محتوافروش» و عرضه کننده محصولات سرگرمي‌ساز هم باشد.

به علاوه به نظر مي‌رسد تحت رهبري تيم کوک و با توجه به تجربه و مهارت او در بخش تامين قطعه و مواد اوليه، حالا نگرش مشابهي در همه بخش‌هاي اپل تزريق شده و مدل تجاري اپل هم ارتقا پيدا کرده باشد و سودآورتر شده باشد.

اما دليل نوشتن اين پست، نه مقايسه اپل جابز و کوک، بلکه معرفي يک کتاب تازه و پر سر و صدا به نام تيم کوک، نابغه‌اي که اپل را به جايگاه تازه‌اي رساند، است. عنوان اصلي اين کتاب اين است:

Tim Cook: The Genius Who Took Apple to the Next Level

اين کتاب در 16 آوريل، يعني حدود دو هفته بعد، وارد بازار کتاب خواهد شد. اين کتاب نخستين کتاب مشروحي است که به طور اختصاصي زندگي تيم کوک را مورد بررسي قرار داده است.

شروع کتاب، از دوره آغاز کار تيم کوک در اپل به عنوان رئيس اين شرکت، است. بعد کتاب به گذشته برمي‌گردد و دوره کودکي کوک را در ايالت آلاباما را مورد بررسي قرار مي‌دهد. در اينجا کتاب جو نژادپرستي و تبعيضي را که در آن زمان هنوز در جنوب آمريکا وجود داشت را برايمان بازگو مي‌کند و البته روايت مي‌کند که تيم کوک به عنوان يک شخصي با گرايش همجنس‌گرايانه چه دشواري‌هايي از همان دوران جواني داشته است.

ما همچنين متوجه مي‌شويم که تيم کوک دوران آموزش و تحصيل خود را چگونه گذرانده است و چطور در آغاز کار حرفه‌اي در IBM مشغول به کار شده است.

تيم کوک در سال‌هاي پاياني دهه 1990 به اپل پيوست و از همانجا خود را وقف اين شرکت کرد و به ياري شرکتي آمد که در آن زمان در آستانه ورشکستگي و سقوط بود.

اپل از همين دوران تحت رهبري جابز و نقش خوب کوک در بهينه کردن هزينه‌هاي ساخت محصولات و زنجيره تامين قطعات، گجت‌هاي متفاوتي مانند آي‌مک، آي‌بوک و آي‌پاد، را ساخت و پوست انداخت و به يک شرکت موفق تبديل شد. همينجا بود که براي اولين بار يک تامين‌کننده قطعات و مونتاژکننده کليدي براي اپل به نام فاکسکان، سربرآورد و کمک زيادي به اپل کرد.

جابز هم به تدريج مسئوليت کوک را بيشتر و بيشتر کرد و در سال 2005، او ديگر به دست راست او تبديل شده بود. اين واگذاري مسئوليت تا جايي پيش رفت که به موازات بر هم خوردن وضعيت سلامتي جابز، تيم کوک عملا به رئيس در سايه اپل تبديل شده بود.

کتاب بعدا به سال مهم 2011 مي‌رسد، زماني که جابز فوت کرد و تيم کوک بايد جا در پاي بزرگمردي مثل او مي‌گذاشت. تيم کوک در مقايسه با اپل براي رسانه‌ها، کسل‌کننده بود، آدمي بود که سعي مي‌کرد در پشت پرده عرق بريزد و کمتر مطبوعات را به هيجان بياورد.

اما سؤال کليدي که کتاب مطرح مي‌کند اين است که اپل تيم کوک، آيا واقعا مي‌تواند خلاقيتي از خود نشان بدهد. خيلي‌ها اميدوار بودند که ساعت اپل، بتواند مظهري براي اين خلاقيت باشد. در حالي که خيلي‌ها دل به همين اپل واچ بسته بودند، اين محصول را چندان مهم نيافتند. اما باز هم از نقطه نظر اقتصادي اپل واچ همين حالا هم تجارت بزرگ‌تري نسبت به تجارت کل ساعت‌هاي کلاسيک سوئيسي است و از نقطه نظر تيراژ توليد، اپل واچ محبوب‌ترين ساعت دنياست.

ايرپادها عملا فقط يک محصول جانبي خوب هستند و نمي‌توان دل به اين بست که آنها در ارزيابي خلاقيت و نوآوري اپل، تحولي ايجاد کنند. پس فعلا چيزي که باقي مانده يکي همين سرويس‌هاي غيرسخت‌افزاري اپل است که به آنها اشاره کرديم و ديگري پروژه‌هايي مانند خودروهاي خودران يا پروژه تيتان اپل.

و البته کتاب کامل نمي‌شد مگر اينکه گريزي به دوران ترامپ و چالش اوليه او با اپل بر سر اصرار او به مونتاژ محصولات اپل در خاک آمريکا، مي‌کرد. درخواستي که رفته رفته کمرنگ شد و لابد ماليات‌هاي خوبي که اپل مي‌پرداخته، در اين امر مؤثر بوده است.

همين چند وقت پيش بود که ترامپ، به اشتباه در يک ملاقات به تيم کوک، تيم اپل گفت، اشتباه لپي که تيم کوک از آن خوشش آمد و آن را نشانه‌اي از جوش خوردن و پپوستگي خود با اپل قلمداد کرد و حتي سعي کرد در شبکه‌هاي اجتماعي از همين لقب تيم اپل براي خود استفاده کند!

کتاب Tim Cook: The Genius Who Took Apple to the Next Level توسط رومه‌نگاري به نام Leander Kahney نوشته شده و در آمازون با قيمت 17?7 دلار پيش‌فروش مي‌شود.

اين عناوين فصل‌هاي مختلف اين کتاب است:

پيشبيني مي‌شود از همين دو سه ماه بعد، ما در بازار کتاب ايران هم ترجمه‌هاي همزمان متعددي از اين کتاب را بخوانيم. اميدوارم که شاهد ترجمه‌هاي روان و کاملي از کتاب باشيم.